भारतीय संविधान कलम मराठी PDF
भारतीय संविधान भारत देशाचे मूलभूत कायदा आहे. भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आहेत. भारतीय राज्यघटना तयार करण्यासाठी मसुदा समिती 1946 गठित करण्यात आली होती या समितीमध्ये ते एकूण सात सदस्य होते व त्यांचे अध्यक्ष डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर होते. 26 नोव्हेंबर 1949 ला राज्यघटनेचा स्वीकार केला गेला आणि 26 जानेवारी 1950 ला भारतीय राज्यघटना अंमलात आले. भारतीय संघराज्याने लोकशाही प्रशासन व्यवस्था स्वीकारली आहे त्यामध्ये सामान्य जनतेला आपले हक्क व अधिकार याबद्दल माहिती असणे गरजेचे आहे. त्यामुळे भारतीय राज्यघटनेतील महत्त्वाचे कलमे खालील प्रमाणे आहे भारतीय राज्यघटना या विषयावर MPSC राज्यसेवा, Combine group B, Combine Group C, पोलीस भरती, आरोग्य भरती, सरळ सेवा भरती या परीक्षेत हमखास प्रश्न विचारले जातात. भारतीय राज्यघटनेत सध्या एक प्रस्ताविका 22 भाग, 12 अनुसुची व व एकूण 395 कलमे आहेत.
भारतीय राज्यघटनेतील कलमे – Kalam in Marathi PDF
| कलम 2 | नवीन राज्य दाखल करून घेणे किंवा स्थापना करणे. |
| कलम 3 | नवीन राज्यांची निर्मिती आणि विद्यमान राज्यांची क्षेत्र सीमा नावे यात फेरफार |
| कलम 5 | संविधानाच्या प्रारंभीचे नागरिकत्व |
| कलम 9 | परकीय आदेशाचे स्वेच्छेने नागरिकत्व संपादन करणारा व्यक्ती नागरिक नसणे |
| कलम 10 | नागरिकत्वाचे हक्क चालूच राहणे |
| कलम 11 | संसदेने नागरिकत्वाच्या हक्काचे कायद्याद्वारे विनिमयन करणे |
| कलम 13 | न्यायालयीन पुनर्विलोकन |
| कलम 14 | कायद्यासमोरसमोर समानता |
| कलम 15 | धर्म वंश जात लिंग जन्मस्थान या कारणावरून भेदभाव करण्यास मनाई |
| कलम 16 | सार्वजनिक रोजगाराच्या बाबतीत समान संधी |
| कलम 17 | अस्पृश्यता नष्ट करणे |
| कलम 19 | स्वातंत्र्य भाषण स्वातंत्र इत्यादी विवक्षित हक्काचे संरक्षण |
| कलम 21 | जीवित आणि व्यक्तिगत स्वातंत्र्य यांचे संरक्षण |
| कलम | शोषण विरुद्ध हक्क कलम 2324 |
| कलम | धर्मस्वातंत्र्याचा हक्क 2528 |
| कलम | सांस्कृतिक व शैक्षणिक हक्क 2931 |
| कलम | घटनात्मक उपाययोजनेचा हक्क 32 |
| कलम 38 | राज्याने लोककल्याणाच्या संवर्धनासाठी |
| कलम | समाजव्यवस्था प्रस्थापित करणे. |
| कलम 40 | ग्रामपंचायतीचे संघटन |
| कलम 44 | समान नागरी कायदा |
| कलम 45 | सहा वर्षापेक्षा कमी वयाच्या बालकांच्या प्रारंभिक बाल्यावस्थेत देखभाल आणि शिक्षण या बाबतीत तरतूद |
| कलम 46 | अनुसूचित जाती-जमाती व इतर दुर्बल घटक आमचे शैक्षणिक व आर्थिक संवर्धन |
| कलम 48अ | पर्यावरणाचे संरक्षण व संवर्धन करणे |
| कलम 49 | राष्ट्रीय महत्त्वाचे स्मारके स्थाने व वास्तू यांचे संरक्षण |
| कलम 50 | न्यायव्यवस्था कार्यकारी व्यवस्थेपासून अलग ठेवणे |
| कलम 51 | आंतरराष्ट्रीय शांतता व सुरक्षा यांचे संवर्धन |
| कलम 51अ | मूलभूत कर्तव्य ( एकूण 11 आहेत ) |
Kalam 1 to 395 in Marathi – कलम 1 ते 395 मराठी PDF
भारतीय राज्यघटनेतील भाग
खालील तक्त्यामध्ये भारतीय राज्यघटनेतील एकूण 22 भाग दिलेल्या आहेत दिलेले आहेत :
| भाग | महत्त्वाचे भाग | कलम |
|---|---|---|
| भाग 1 | संघराज्य व राज्य क्षेत्र | कलम 1-4 |
| भाग 2 | नागरिकत्व | कलम 5-11 |
| भाग 3 | मूलभूत हक्क | कलम 12-35 |
| भाग 4 | राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे | कलम 36-51 |
| भाग 4 A | मूलभूत कर्तव्य | कलम 51A |
| भाग 5 | संघराज्य ( एकूण पाच प्रकरणे ) | कलम 52-150 |
| भाग 6 | राज्य | कलम 151-237 |
| भाग 7 | पहिल्या अनुसूचित भाग B मधील राज्ये | रद्द |
| भाग 8 | केंद्रशासित प्रदेश | कलम 239-242 |
| भाग 9 | पंचायत राज | कलम 243 |
| भाग 10 | अनूसूचित क्षेत्रे व आदिवासी क्षेत्रे | कलम 244 |
| भाग 11 | संघराज्य आणि राज्ये यांमधील संबंध | कलम 245-263 |
| भाग 12 | वित्त मालमत्ता संविदा आणि दावे | कलम 264-300 |
| भाग 13 | भारताच्या राज्य शेत्रातील व्यापार वाणिज्य आणि व्यवहार संबंध | कलम 301-307 |
| भाग 14 | संघराज्य आणि राज्य यांच्या यंत्रणा खालील असलेल्या सेवा | कलम 308- 323 |
| भाग 14 A | न्यायाधिकरणे | ३२३A & ३२३B |
| भाग 15 | निवडणूका | कलम 324 – 329 |
| भाग 16 | 6th वर्गासाठी विशिष्ट तरतुदी | कलम 330 ते 342 |
| भाग 17 | राजभाषा | कलम 343 35 |
| भाग 18 | आणीबाणी संबंधित तरतुदी | कलम 352 ते 360 |
| भाग 19 | संकीर्ण | कलम 361- 367 |
| भाग 20 | संविधानाची सुधारणा \ घटनादुरुस्ती | कलम 368 |
| भाग 21 | अस्थायी संक्रमणशील व विशेष तरतुदी | कलम 369 – 392 |
| भाग 22 | संक्षिप्त नाव प्रारंभ प्राधिकृत हिंदी पाठ व निरसने | कलम 392 93 ते 395 |